خبر صبح/ گروه سیاست: در حالی که رییس جمهوری آذربایجان و رسانه‌های این کشور از آغاز جنگ دوم قره‌باغ برای بازپس‌گیری این منطقه و شهرستان‌های اطراف آن، با اطمینان درباره پیروزی خود سخن می‌گویند، کارشناسان حوزه قفقاز پیروزی و اهداف اعلام شده توسط دولت باکو را قابل محقق شدن نمی‌بینند. اساسا بازپس گیری قره باغ در نتیجه چنین عملیاتی بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد. اما، برخی نتایج این عملیات را می‌توان از هم اینک مشاهده و احساس کرد:
– حکومت الهام علی اف در جمهوری آذربایجان که از نظر تامین نفت انرژی برای رژیم صهیونیستی در حوزه راهبردی قفقاز و خزر برای غرب و اسراییل اهمیت دارد، در نتیجه این عملیات خود را قوی تر احساس خواهد کرد و مشکلات ناشی از این احساس قدرت کاذب دامن گیر مردم جمهوری آذربایجان و کشورهای همسایه خواهد شد.
– با این عملیات، حکومت جمهوری آذربایجان بطور موقت موضوع برگزاری تجمعات اعتراض‌آمیز مخالفان را که با الگوبرداری از تحولات بلاروس و نیز موفقیت شورای ملی مخالفان در آزاد کردن توفیق یعقوب لو، فعال شورای ملی از زندان در پی اعتصاب غذا، مجددا در دستور کار قرار گرفته بود را تا چند ماه به عقب خواهد انداخت.
– روسیه به دست حکومت الهام علی اف، حکومت غربگرای نیکول پاشینیان در ارمنستان را به علت بروز تمایلات ناخوشایندش به سمت غرب تنبیه و بیش از پیش مهار می کند.
– به علت وارد شدن تلفات انسانی به ارمنستان و جمهوری آذربایجان، احساس نفرت و خصومت میان دو طرف تعمیق خواهد شد و زمینه را برای دخالت قدرت‌های بهره‌مند از این نفرت فراهم‌تر خواهد کرد. با تشدید نفرت و تعمیق و پیچیده‌تر شدن بحران قره باغ، رسیدن به راه حل برای این بحران که تقریبا لاینحل به نظر می‌رسد، دشوارتر از پیش خواهد شد.
– تعمیق خصومت و رقابت میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، زمینه برای تشدید وابستگی این دو کشور کوچک قفقاز به قدرت‌هایی نظیر روسیه و آمریکا و بازیگرانی نظیر ترکیه و اسراییل و فرانسه و انگلیس را فراهم‌تر خواهد ساخت.
– اسراییل نیز همانند ترکیه، یکی از برندگان اصلی تشدید نفرت و خصومت میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان خواهد بود و خواهد توانست گام‌های جدیدی را در اجرای طرح سوق دادن ارمنستان و جمهوری آذربایجان به نزدیکی به رژیم صهیونیستی بردارد که اخیرا با گشایش سفارت ارمنستان در فلسطین اشغالی وارد مرحله جدیدی نیز شده است.
– با توجه به اینکه جمهوری آذربایجان خود را در انجام این عملیات مدیون ترکیه می‌داند و اساسا ترکیه در تحریک باکو به شروع این دور از جنگ قره‌باغ نقش مهمی داشته است، در آینده احساس وابستگی روحی جمهوری آذربایجان به ترکیه تشدید خواهد شد و ترکیه از این وضعیت بهره‌برداری‌های زیادی در ترویج و تحکیم منافع ترکیه در جمهوری آذربایجان خواهد کرد.
– مسیر تردد گروه‌های ضدامنیتی و تروریستی وابسته به ترکیه و نیز گروه‌های تروریست متخاصم با ترکیه به قفقاز (خواه به جمهوری آذربایجان و خواه ارمنستان و قره‌باغ) هموارتر خواهد شد و مشکلات امنیتی ناشی از آن دامن‌گیر این دو کشور کوچک قفقاز و کشورهای همسایه خواهد شد.
– ممکن است در پی این درگیری دور جدید و جدی‌تر از مذاکرات میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان با محور قرار دادن “اصول مادرید” ، یعنی مبانی صلحی که در سال ۲۰۰۷ در مادرید مورد موافقت جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار گرفته بود، شروع شود. اجرای این اصول نیز در واقع به رسمی شدن “استقلال” قره‌باغ منجر خواهد شد. زیرا، در این اصول، ابتدا باز پس دادن پنج شهرستان اطراف قره‌باغ و سپس برگزاری همه‌پرسی در قره‌باغ برای تعیین تکلیف حقوقی این منطقه براساس نسبت جمعیتی سال ۱۹۸۸ یعنی سال آغاز بحران قره‌باغ به پذیرش جمهوری آذربایجان و ارمنستان رسیده است که این نیز در حقیقت زمینه‌سازی برای رسمیت دادن به “استقلال قره‌باغ” است.
– آغاز عملیات کنونی در قره باغ با مولفه‌های جاری بر آن، حل عادلانه و منصفانه بحران قره‌باغ را آنچنان که حقوق مردم مسلمان و شیعه جمهوری آذربایجان و نیز خواسته‌های ارامنه ساکن در قره‌باغ را مطابق با قانون و اصول حقوقی و انسان‌دوستانه مدنظر دارد، دشوارتر و دور از دسترس خواهد کرد.
– و نهایتا، با توجه به اینکه بحران قره‌باغ همواره یکی از اهرم‌های حفظ قدرت یا به قدرت رسیدن حاکمان در باکو و ایروان بوده است (به استثنای به قدرت رسیدن جناح غربگرای تحت رهبری نیکول پاشینیان در ۲۰۱۸ در ارمنستان که موضوع قره‌باغ در آن دخالت چندانی نداشت)، اگر به احتمال بعید جنگ دوم قره‌باغ از کنترل حاکمان کنونی باکو و ایروان خارج شود، احتمال ضعیف شکست مفتضحانه هر یک از طرفین در این جنگ به معنای ساقط شدنش از قدرت و جابجایی حاکمیت خواهد بود./ برهان حشمتی
