خبرصبح/گروه جامعه:
از نخستین کنکوری که در ایران به سال ۱۳۴۸ برگزار شد، ۵۴ سال می‌گذرد و در این سال ها نه تنها از تب و تاب کنکور در ایران کاسته نشده، بلکه روز به روز بر گرمای دلفریب آن نیز افزوده شده است به طوری که این روزها خانواده های ایرانی را مجبور به هر کاری می‌کند تا برای موفقیت فرزندان خود در کنکور پول‌های هنگفتی را روانه‌ی حساب آموزشگاه‌های آزاد بکنند! کنکور در ایران غولی است که همیشه به همراه یک قیف(!!) تعریف می شود. امتحانی است که سرنوشت انسان ها را به زعم خانواده‌های ایرانی تغییر می دهد.
همواره چند سال آخر دبیرستان برای دانش آموزانی که در تعیین سرنوشت شان با سدی به نام کنکور مواجه هستند، زمانی طلایی و فرصتی ناب محسوب می‌شود که سعی می‌کنند با گذشتن از تفریحات معمولی و صرف اوقات بیشتری برای مطالعه کتب خود را برای این آزمون مهم آماده کنند. در این میان شمار زیادی از دانش آموزان و حتی والدین آنها مجذوب تبلیغات آموزشگاه های آزاد و ضمانت آنان برای قبولی در کنکور می شوند.
۵۴ سال پیش نخستین کنکور در ایران
کنکور در ایران از ابتدای تاسیس دانشگاه‌ها وجود داشت ولی تا سال ۱۳۴۲هر دانشگاه برای جذب دانشجو مستقل عمل می‌کرد و دانشگاه ها با گرفتن امتحانات ورودی خاص خود، دانشجویانی را می پذیرفتند. به مرور زمان حجم متقاضیان ورود به دانشگاه بسیار زیادتر از گذشته شد و این موضوع مسئولان وقت را واداشت تا آموزش عالی را تاسیس کنند و از این طریق پاسخگوی جمعیت زیاد داوطلبان برای ورود به دانشگاه باشند. پس از تاسیس وزارت علوم و راه اندازی مرکز آزمون شناسی در سال ۴۷، آزمون سراسری مجددا به صورت متمرکز رایج شد. در سال ۵۴ سازمان سنجش آموزش کشور تشکیل شد و کنکور جایگاه سازمان یافته‌تری به خود گرفت و از آن سال تا کنون محصلان برای ورود به دانشگاه بایستی از سدی به نام کنکور عبور کنند.
خواب گرانقیمت کلاس های کنکور
از سال ۱۳۴۸ تا به امروز سایه‌ی کنکور بر سر دانش آموزان علاقه مند ورود به دانشگاه سنگینی می کند. در این میان آموزشگاه های آزاد غیر دولتی یکه تاز میدان شده اند و برخی از آنها با دریافت مبالغ کلان قول قبولی در بهترین دانشگاه های ایران را می دهند اما آیا این خواب گران همیشه تعبیر درستی دارد؟ در این ارتباط به میان شهروندان تبریزی رفته و با چند تن از آنها گفتگویی انجام داده‌ایم.
فشار اقتصادی مضاعف به خانواده‌ها
یک خانم تبریزی درباره‌ی کلاس‌های کنکور و اصرار دخترش برای حضور در این کلاس‌ها گفت: «از زمانی که چهره و مصاحبه‌ی نفرات برتر کنکور را پخش کرده‌اند آن هم با تبلیغات آموزشگاه های علمی و کلاس های کنکور برای سال آینده با عبارت های ثابتی چون “نفر اول کنکور ریاضی”، “نفر دوم کنکور انسانی” و… فرزند من شرط موفقیت خود در آزمون را، صرفا حضور در این کلاس‌ها میداند. خواهش می‌کنم به عنوان یک رسانه سری به کلاس‌های کنکور و وضعیت این کلاس‌ها و هزینه‌هایی که برایتان ردیف می‌کنند، بزنید تا بدانید خانواده‌های متوسط چه فشار اقتصادی را باید متحمل شوند که بتوانند فرزندشان را در یکی از این آموزشگاه‌ها ثبت نام کنند!؟»
هر چند در چاه کنکور، آبی یافت نمی شود ولی برای خیلی ها نان دارد!
به آموزشگاهی در یک ساختمان کوچک که در یکی از خیابان های اصلی تبریز واقع شده است ،می روم. خانمی به نسبت جوان در یکی از اتاق ها در حال مشاوره با دانش آموزی است. چند نفر دیگر هم در انتظار برای مشاوره هستند. صدای مشاور به وضوح شنیده می شود؛ او به دختر جوان می گوید: با توجه به حجم دروس و معدل سال قبلت به نظرم باید جمع بندی دروس دوم و سوم دبیرستان را از همین هفته شروع کنید. پس از امتحانات ترم دروس را تشریحی می خوانی و سپس تست زنی را شروع می‌کنی. دختر جوان می گوید: خب کلاس ها از کی شروع می شود و چقدر باید بپردازم؟ مشاور می‌گوید: ما در این آموزشگاه کلاس برگزار نمی‌کنیم بلکه برای آموزش هر درس از پک‌های ما باید استفاده کنید. اگر شما مجموع هر دروس را بخواهید چیزی حدود ۵ میلیون تومان می‌شود. دختر جوان همچون یخ در آفتاب مرداد ماه می شود و با اندوه می گوید: اما این که خیلی گران است و من نمی‌توانم بپردازم.
خانم جوان دیگری که به همراه فرزند خود برای بهره مندی از خدمات این آموزشگاه مراجعه کرده بود خطاب به دیگر حاضران گفت؛ «کنکور هم کنکورهای قدیم. نه کلاس آموزشی و نه هزینه‌های گزافی داشت. و بعد کمی یواش‌تر سخنش را چنین ادامه داد: هر چند در چاه کنکور، آبی یافت نمی شود ولی مثل اینکه برای خیلی ها نان دارد! و رو به دخترش گفت: برویم مادر! من نمی توانم هزینه های این موسسه را بپردازم.»
شهریه کلاس های کنکور
اما اینکه شهریه کلاس‌های کنکور چگونه و بر چه اساسی تعیین می شود، بررسی ما نشان می دهد، شهریه با تایید آموزش و پرورش تعیین و این شهریه‌ها از طریق واحد غیر دولتی آموزش و پرورش به آموزشگاه ها ابلاغ می شود و اگر تخلفی در زمینه‌ی دریافت شهریه‌ها از طرف آموزشگاه‌ها صورت گیرد با توجه به نوع تخلف با آنها برخورد قانونی می شود.
خانواده ها به فرزندان خود فشار نیاورند
یک روان شناس و استاد دانشگاه می گوید: همه دانش آموزان ضریب هوشی یکسانی ندارند و در اکثر مواقع والدین به این امر کاملا بی توجه هستند و بیش از ضریب هوشی از فرزند خود توقع دارند و بر این اساس او را در کلاس های متفاوت آموزشی ثبت نام می کنند و بیش از توان و ضریب هوشی فرزند خود توقع دارند.
دکتر علی مرادی افزود: والدین باید این نکته را به فرزندان خود یادآور شوند که شکست در کنکور به معنای پایان زندگی نیست و سال آینده نیز می توانند با موفقیت این آزمون را طی کنند.»
اگر چه تب و تاب والدین و دانش آموزان برای آماده‌سازی هر چه بهتر برای کنکور، بازار آموزشگاه های آزاد را به شدت رونق می بخشد، اما آنچه ذهن بخش عظیمی از جامعه را این روزها به خود مشغول کرده ، این است که بازار داغ موسسات کنکور که در شرایط مدرک گرایی حاکم بر جامعه پول های کلانی را به جیب می زنند باید از سوی نهادهای نظارتی مورد توجه جدی تر قرار گیرد و برای برخورد با این موسسات نباید منتظر باشیم تا خانواده ای دست به شکایت بزند.