گروه گزارش/ ژرفی مهر: نمایشگاه کتاب یکی از رخدادهای مهم فرهنگی کشور است که حدود ربع قرن از برپایی آن میگذرد و در تمام این سالها با رویکردهای مختلف که اغلب مرتبط با حوزههای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی بودهاند با حضور ناشران و میلیونها بازدیدکننده برپا می شود. در واقع نمایشگاه کتاب مکانی است که در آن کلیه کنشگران فرهنگی اعم از مترجم، نویسنده، ناشر و مخاطبان فرهنگی گرد هم آمده و از خواسته ها، انتظارات و دیدگاههای یکدیگر آگاهی یافته و به شکلی پاسخ گوی نیازها و خواستههای یکدیگر هستند. این امر موجب شده علاوه بر امکان تبادل تجارب نمایشگاهی و بررسی افکار مختلف و مذاکرات بین ناشران، صنعت چاپ و نشر، تجهیزات کتابخانه ای، بازرگانی، حرفه ها و مشاغل مرتبط با این حوزه در نمایشگاه رونق بگیرد. در این راستا با حسن گلی، معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نمایشگاه کتاب تبریز مورد بررسی قرار گرفته است.
برپایی هجدهمین نمایشگاه کتاب تبریز بعد از چهار سال وقفه
سوال- به عنوان معاون فرهنگی ارشاد اسلامی هدف از برپایی نمایشگاه کتاب تبریز را بفرمائید؟
حسن گلی: مشخص است نقش برپایی نمایشگاه کتاب، اهمیت و جایگاه ویژهای در ترویج فرهنگ کتابخوانی دارد. هم اکنون در دنیا یکی از شاخصهای توسعه یافتگی، بالاخص توسعهی فرهنگی و اجتماعی، میزان سرانهی مطالعهی مردم آن کشور است که با میزان رشد، پیشرفت و توسعه یافتگی نسبت مستقیم دارد. لذا برپایی نمایشگاه موضوع با اهمیتی است و ادارهی کل فرهنگ ارشاد اسلامی در راستای، ترویج فرهنگ کتابخوانی و در حقیقت علاقمندسازی همهی اقشار بالاخص نسل جوان به کتاب و کتاب خوانی، این نمایشگاه را برپا کرده است. بعد از سال ۹۸ که وقفهای در برپایی نمایشگاه کتاب تبریز صورت گرفته است، مهم ترین هدف این است که با برپایی هجدهمین نمایشگاه کتاب، ماهیت کتاب خوانی را به متن جامعه برگردانیم. البته اهداف متعدد دیگری هم، برای نمایشگاه امسال میشود شمرد اعم از اینکه تبریز همیشه در عرصهی فرهنگی کشور و به تعبیر مقام معظم رهبری، کانون فرهنگ، تمدن، فکر و اندیشه، درخشیده است، با خصوصیاتی که از مردم تبریز سراغ داریم، باید مصادیق عملی را با برپایی این نمایشگاه به نمایش بگذاریم و تمام افکار عمومی کشور و حتی منطقه را متوجه نمایشگاه کتاب تبریز کنیم تا گفته مقام معظم رهبری تحقق پیدا کند.
نمایشگاه کتاب تبریز بعد از نمایشگاه کتاب تهران، بزرگترین و مهم ترین نمایشگاه کتاب کشور است. هم از منظر استقبال، آمار و ارقام فروش کتاب و… یک مسئله قطعی است و لذا برای تداوم نقش تبریز در پیش روی حوزهی فرهنگ نمایشگاه کتاب از ۱۷ الی ۲۱ آبان ماه ۱۴۰۲ در نمایشگاه بین المللی تبریز برپا خواهد شد.
علت وقفهی چند ساله در برگزاری نمایشگاه کتاب تبریز
سوال- همانطور که مستحضر هستید نزدیک به چهار سال از عدم برگزاری نمایشگاه کتاب در تبریز میگذرد؛ علت این ۴سال وقفه چه بوده است؟
حسن گلی: در واقع از سال ۹۸برگزار نشده است که یکی از علت های مهم آن، به وضع کرونایی کشور، برمی گردد. که نه تنها نمایشگاه کتاب، بلکه عمده فعالیت های فرهنگی، را تحت الشعاع قرار داده بود و عملا امکان برگزاری وجود نداشت، هرچند بعد از فروکشی کرونا و علی رغم پیگیری های به عمل آمده، بخاطر عدم تامین منابع مالی نمایشگاه، همچنین سال پیش عمده ای از زمان را از دست داده بودیم که موفق به برگذاری نمایشگاه کتاب نشدیم. اما از پارسال، به دنبال برپایی نمایشگاه کتاب بودیم تا آن را برپا کنیم، علی رغم سختی ها، در تامین منابع مالی و سایر موارد، تمهید مقدمات صورت گرفت و امسال نمایشگاه کتاب برگذار میشود.
رنگ حضور ناشران در نمایشگاه کتاب امسال
سوال- حضور ناشران در نمایشگاه کتاب امسال را چگونه پیشبینی میکنید؟ آیا ناشران بزرگ و ناشران خارجی هم در این نمایشگاه حضور خواهند داشت؟
حسن گلی: تفاوتی که هجدهمین نمایشگاه کتاب با سایر نمایشگاه های قبلی دارد، این است که این نمایشگاه ناشر پایه نیست بلکه کتاب محور است. بدین معنا که قبلا ناشرانی از سطح کشور، در نمایشگاه حاضر می شدند و کتاب های خود را عرضه میکردند که با توجه به مسائل و مشکلات، که هر ناشر باید برای خود تمهید مقدمات کند مانند: بحث اسکان، یک یا چند تن را جهت غرفه داری معرفی میکرد، مسائل رفت و آمدی و… باعث می شد برخی ناشران بزرگ در حقیقت رغبتی برای حضور در نمایشگاه از خود نشان ندهند. امسال خانه کتاب ادبیات ایران، به عنوان متولی برگذاری، نمایشگاه های اسلامی کتاب، با ایده ای نو، پا به عرصه نمایشگاهی گذاشته است.
ایده معقوله بدین شرح است که هزینههای جنبی حضور ناشران در نمایشگاههای استانی را به صفر رسانده است. در این راستا به ناشران کل کشور فراخوان داده شده است، آنهایی که علاقه مند بودند، کتاب های خود را در اختیار خانه کتاب و ادبیات ایران قرار دادند. در بحث غرفه داری، عرضه و فروش کتاب به عهده ی راهنمایان و مشاوران خواهد بود. که آن نیز زیر نظر خانه کتاب فعالیت خواهند کرد. لذا فقط کتاب ناشران عرضه خواهد شد.
طبق آخرین صحبتی که با خانه کتاب انجام شده است، بخشی از کتاب ها منتقل شده است و بقیه تا قبل از افتتاحیه به تبریز منتقل خواهد شد. امسال حضور ناشران برجسته و مشهور کشوری در این نمایشگاه پر رنگ است. در مورد ناشران خارجی، بدین صورت است که تعداد قابل توجهی عناوین کتاب خارجی توسط نمایندگان ناشران خارجی در این نمایشگاه عرضه خواهد شد. البته ناشران استانی مستثنی هستند و می توانند خود حضور فیزیکی در محل نمایشگاه داشته باشند.
عناوین کتاب های، نمایشگاه کتاب تبریز
سوال- بیشترین عنوان کتاب ها مربوط به چه بخشی و چه سنی است؟
حسن گلی: کتابهای شرکت داده شده در نمایشگاه، تمام حوزه های تقسیم بندی و طبقه بندی شده در حوزهی کتاب که قابل تصور است را در بر میگیرد! من جمله: دانشگاهی، کودک و نوجوان، رمان، عمومی و… خواهد بود
کمرنگ شدن کتاب در سبد خانوارها
سوال- بخاطر افزایش سرسام آور هزینه های چاپ کتاب در چند سال گذشته که روی قیمت نهایی کتاب تاثیر مستقیم گذاشته و با توجه به وضعیت اقتصادی مردم، چه تمهیداتی برای این نمایشگاه و کلا برای قرار گرفتن کتاب در سبد خانواده ها انجام شده است؟
حسن گلی: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جهت این منظور طرح های مختلفی دارد، طرح های تخفیف، فروش مجازی و…که البته متولی اصلی این قضیه خانه کتاب است، صرفا در نمایشگاه امسال، کتاب ها در یک جا و در دسترس همگان است و با تخفیف، به راحتی در سبد مردم قرار خواهد گرفت.کم و کیف برگزاری را در نمایشگاه و بعد از ورود و تهیه کتاب ، بهتر خواهیم دید.
ناشران استانی در نمایشگاه کتاب تبریز
سوال- برخی ناشران استانی از نحوه فروش کتاب و اعمال تخفیف که اجباری خواهد بود گلایه داشتند. در این ارتباط چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
حسن گلی: ناشران استانی در اوایل کار سوالات و ابهاماتی داشتند اما طی چند جلسه ای که با آن ها داشتیم، اکثر ایراداتی که متصور بودند حل شد. از جمله، ناشران استانی کتاب های خود را با کمترین تخفیف ارائه کنند، چرا که مابه التفات آن از جای دیگر تامین خواهد شد، ناشرین استانی، میتوانند در این نماشگاه علاوه برعرضهی کتاب های ۴ سال اخیر خود، سایر کتاب های نفیس خود را با هماهنگی مسئول برگذاری، در این نمایشگاه ارائه دهند و غرفه های این ناشران به مانند سالهای قبل برپا شود.
