گروه فرهنگ و ادب: این که در خارج از مرزهای کنونی ایران، در کران تا به کران سرزمین‌های همسایه، شاعران بزرگی چون رودکی از سمرقند، نظامی در گنجه، خاقانی از شروان، مولوی در قونیه، سنایی از غزنه، امیرخسرو و بیدل از دهلی، جامی از هرات و… آرمیده‌اند، و تربت پاک هر یک زیارتگاه صاحبدلان و صاحبنظران و توده‌های انبوه مردم است، پشتوانه جاودانه ما با ساکنان این سرزمینهاست. یادآوری آن روزگاران همدلی و همزبانی و پیوستگی، درس‌های آموزنده‌ای برای نسل‌های امروز و فرداست. در عصر ما که هر ملت و کشوری ناچیزترین پیشینه‌های فرهنگی خود را بزرگ می‌کند و برای کسب نام و آبرو و اعتبار ملی از آنها بهره می‌جوید، شناختن و شناساندن این بزرگ‌شاعران پارسی گوی و عزت و اعتبار دیرین آنها، وظیفه‌ای مسلم و غفلت از این همه، گناهی نابخشودنی است. کتاب گرانسنگ «زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی» تالیف دانشمند آذربایجانی کشورمان، محمد امین ریاحی خویی گامی ارزشمند در این راستاست. هدف نویسنده این کتاب که سالها مسئول امور فرهنگی ایران در ترکیه بوده، آشنا کردن خوانندگان با سیر زبان و فرهنگ ایرانی در یک سرزمین همسایه است و با این که بنای کارش بر رعایت جانب ایجاز و پرهیز از اطناب بوده، اما راه را باز کرده تا پژوهندگان دیگر با تحقیقات بیشتر و گسترده‌تر، زمینه تازه‌ای از فرهنگ این دیار را بپیمایند.
در بخشی از پیشگفتار کتاب به قلم محمد امین ریاحی خویی آمده‌است: «سرگذشت پُرفرازونشیب زبان و فرهنگ ایرانی در هر دیار جداجدا باید به‌دقت مورد بررسی و شناخت قرار گیرد. حاصل کار ازیک‌طرف رشته‌های دوستی و پیوند معنوی میان ما و همسایگان ما را استواری بیشتر خواهدبخشید، ازطرفِ‌دیگر چهرۀ فرهنگ جهان‌گیر دیرسال ایران، این پیر سرفراز قرون و اعصار، را تابناک‌تر خواهدکرد. گوهرهای گمشده‌ای به بازار خواهدآمد که تحقیق در آنها و بهره‌جویی از آنها زبان و فرهنگ ما را غنی‌تر خواهدکرد و بر جلوه و جمال آن خواهدافزود. متون چندصدسالۀ چاپ‌نشده‌ای از مولویه و نوشته‌ها و سروده‌های فراموش‌شدۀ دیگری که به‌صورتِ نسخ نادر خطی در گوشۀ کتابخانه‌ها انتظار می‌کشند تا به همت پژوهندگان زندگی از سر گیرند و جای شایستۀ خود را در مجموعۀ ادب فارسی بازیابند، از این شمارند.»
محمدامینِ ریاحی ادیب، تاریخ‌نگار و شخصیت فرهنگی معاصر ایرانی، صاحب آثار پژوهشی در زمینه فرهنگ ایرانی، حافظ، و تاریخ ایران است. وی در یازدهم خرداد ۱۳۰۲ در خوی در یکی از خاندان‌های قدیمی این شهر متولد شد. دوره‌های تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در خوی گذراند. پس از آغاز جنگ جهانی دوم و اشغال آذربایجان توسط نیروهای خارجی، در سال ۱۳۲۱ برای ادامه تحصیل به تهران رفت. او در سال ۱۳۲۱ تحصیل در دانشسرای مقدماتی در تهران را آغاز و سپس به ادامه تحصیل در دانشسرای عالی و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران پرداخت.
در وقایع اشغال یک ساله‌ی آذربایجان توسط عوامل وابسته‌ی فرقه دموکرات، محمدامین ریاحی گذشته از اینکه سردبیر روزنامه شفق بود، با نشر اشعار شورانگیز و مقاله‌های خود در روزنامه‌هایی چون کیهان در تهران و اختر شمال در تبریز، در راه آزادى آذربایجان کوشید. وی در ۱۳۲۵ مجموعه شعرهاى خود را درباره آذربایجان در کتابچه‌ای با عنوان در راه نجات آذربایجان با هزینه شخصى منتشر کرد. محمدامین ریاحی طی سال‌های بعد عهده‌دار چندین سمت فرهنگی از جمله رایزنی فرهنگی ایران در کشور ترکیه و تدریس در دانشگاه آنکارا از سال ۱۳۴۲ بود که کتاب حاضر نیز حاصل تحقیق و بررسی ریاحی در آن سالها بوده است.
